Lá thư #36 | Vì sao càng hết tiền, càng muốn tiêu tiền? Và cách kiểm soát

Dù là thỉnh thoảng hay thường xuyên, chúng ta hẳn đều từng trải qua tình huống càng lúc hết tiền, càng muốn mua sắm. Vì sao lại thế? Và làm sao để kiểm soát? Cùng tôi tìm hiểu thêm nhé!

“Chống chỉ định”: Đây là một cuộc trò chuyện thôi nha, vì mình không phải chuyên gia tài chính :”>

Xin chào bạn thân mến,

Dù là thỉnh thoảng hay thường xuyên, chúng ta hẳn đều từng trải qua tình huống càng lúc hết tiền, càng muốn mua sắm, đặc biệt là mua sắm những món không phải đồ thiết yếu.

Nguyên do của tình huống này đến từ nhiều yếu tố, trong đó, tâm lý đóng vai trò không hề nhỏ. Vậy tâm lý ấy là những gì? Làm sao để kiểm soát tâm lý tốt hơn khi hết tiền? Hôm nay, chúng ta sẽ cùng trò chuyện về chủ đề này.

À nhưng đừng chỉ nói chuyện với nhau theo cách bình thường, hôm nay chúng ta hãy khai thác câu chuyện này dưới góc độ văn học hơn một chút, đó là thông qua những câu ca dao, tục ngữ mà các cụ ta đã chiêm nghiệm từ bao đời nay. Có như vậy, ta sẽ thấy là vấn đề mình gặp phải không phải chuyện cá biệt, mà thực ra là chuyện đã xảy ra với rất nhiều người. Điều quan trọng hơn cả là từ bây giờ, mình biết vấn đề rồi thì mình quyết tâm thay đổi để tốt hơn là được.

5 câu tục ngữ miêu tả tâm lý khi tiêu tiền

Để bắt đầu thì tôi chọn câu tục ngữ miêu tả rõ nhất về tâm lý của tôi mỗi khi hết tiền, đó chính là “Lành làm gáo, vỡ làm muôi”

Tức là càng khi đã hết tiền, mình càng cảm thấy bất chấp, như chẳng còn gì để mất nữa. Kiểu như, đằng nào thì tiền trong tài khoản cũng còn ít thôi, thế thì cho hết luôn đi. Hay, đằng nào cũng mang nợ rồi, nợ thêm một chút có sao.

Nhưng chắc chắn là có sao, bởi khi ta rơi vào trạng thái như vậy, ta bắt đầu tiêu không kiểm soát. Nhẹ thì mua những món đồ rẻ tiền, vô dụng, nghiêm trọng hơn là mua những thứ đắt tiền mà mình chẳng thực sự cần đến.

Rốt cục, đồ thì không biết có dùng không, nhưng tiền lại bị tiêu một cách vô tội vạ, đã âm vào đến mức phải nợ nần.

Tâm lý thứ hai đến từ sự thật là “Đồng tiền liền khúc ruột”. Nghe có vẻ không liên quan lắm thì phải? Nhưng nó lý giải một tâm lý trái ngược ở thời điểm đầu tháng và cuối tháng. Khi đầu tháng mới nhận lương, ta chẳng nỡ tiêu cái gì. Lúc ấy ta cảm thấy quý trọng đồng tiền lắm, vì mình làm cả tháng vất vả mới nhận được ngần ấy mà. Chính cảm giác ấy đã giúp ý chí tự kiểm soát trong mình trở nên mạnh mẽ. Ta dễ dàng vượt qua cám dỗ của việc mua sắm đồ đạc.

Thế rồi, thời gian trôi dần đến cuối tháng, số dư giảm dần và sự “quý trọng” với đồng tiền cũng vơi bớt. Mình không còn cảm thấy tiếc khi tiêu tiền như đầu tháng nữa và mình bắt đầu vung tay quá trán, chi tiêu một cách nhanh chóng và bốc đồng hơn.

Cùng với đó là thực tế oái oăm khi “Đã nghèo còn mắc cái eo”. Đã lúc hết tiền rồi ta còn cảm thấy mình thiếu thốn vô cùng, đó là tư duy khan hiếm. Thành thử ra, chúng ta càng muốn dùng số tiền ít ỏi còn lại để mua đồ đạc, với hi vọng là những món đồ mình mua được ấy sẽ giúp mình cảm thấy yên tâm hơn, giúp thỏa mãn cho cảm giác “được tiêu tiền”.

Điều thứ 4 mà tôi muốn nói tới là thói quen chi tiêu của chúng ta, được hình thành một cách vô tình hay hữu ý kể từ khi còn trẻ, khi chưa được dạy về quản lý tài chính, giống như câu “Nghèo sinh bệnh, giàu sinh tật”.

Câu nói này thực ra đúng ở cả khía cạnh lúc ta có tiền, lẫn khi đã hết tiền. Ở thời điểm nào, ta cũng sẽ nảy sinh những nhu cầu… không cần thiết cả. Nhưng nó sẽ oái oăm hơn khi ta đang hết tiền. Mình nghĩ, mấy ngày nữa cũng lại có lương rồi mà, giờ cứ tiêu đi rồi bù lại sau. Lúc ấy mình quên mất rằng, những cái nợ sẽ đeo đẳng theo mình lâu hơn mình dự tính.

Và cuối cùng bạn thân mến, Cậu có từng nghe câu tục ngữ “Mười quan tiền công không bằng một đồng tiền thưởng” chưa? Ý của nó là niềm vui sướng khi nhận tiền thưởng dù khoản thưởng đó ít hay nhiều, thì nó vẫn lớn hơn niềm vui khi nhận tiền công trả cho những gì mình đã làm.

5 câu ca dao, tục ngữ khích lệ bạn khi quản lý tài chính cá nhân

Trong chủ đề của chúng ta hôm nay, tôi muốn đề cập đến câu tục ngữ này dưới góc độ cá nhân hơn một chút. Ấy là những khi chúng ta ngụy biện cho việc tiêu tiền quá mức ở thời điểm cuối tháng giống như một cách tự thưởng cho bản thân. Chính cách suy nghĩ ấy đã cho phép ta vung tay quá trán khi tiền trong tài khoản sắp hết.

Bạn thân mến, những khía cạnh tâm lý kể trên là thứ mình có thể điều chỉnh và kiểm soát được, một cách dần dần thông qua thói quen đúng đắn và cụ thể. Đừng quá áp lực bản thân nếu cậu thấy mình ở đâu đó trong những gì tôi đã kể ra. Tiếp theo đây, chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm cách kiểm soát chủ động hơn nhé!

Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm.

Trong mối quan hệ với tiền bạc, để luôn giữ mình ở thế chủ động thì điều quan trọng đầu tiên là “Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm”.

Nhưng làm sao cho khéo léo mới được… “khéo léo” là chuyện nói thì dễ mà làm thì không dễ chút nào. Câu trả lời của cá nhân tôi là khó đến mấy vẫn phải làm, mình vẫn phải học cách lên kế hoạch chi tiêu sao cho đúng mực và phù hợp với khả năng của bản thân.

Khi mình vạch ra tất cả các khoản chi tiêu và thu nhập, mình sẽ thấy rất rõ khoản nào cần thiết phải giữ, khoản nào có thể bỏ được.

Tuy bây giờ chưa làm, thì mình vẫn nghĩ là mình không thể kiểm soát tiền bạc kĩ thế được đâu. Nhưng cậu cứ bắt đầu đi, khi làm rồi thì sẽ thấy là có thể. Nếu thời gian đầu làm rất lộn xộn, lung tung thì cũng không sao hết. Tôi cũng đã phải chỉnh sửa bản kế hoạch chi tiêu của mình tới 4 - 5 năm nay rồi thì mọi thứ mới dần trở nên rõ ràng hơn. Tất nhiên còn vì tôi không giỏi làm việc với các con số cho lắm.

Kiến tha lâu cũng đầy tổ.

Tôi nghĩ, tâm lý đáng sợ nhất của người trẻ chúng ta là quá vội vàng và dễ fomo, cậu thấy đồng ý không? Tôi không biết sao, mình đang yên ổn làm tốt, bỗng 1 ngày tâm lý fomo trỗi dậy lại cảm thấy như những gì mình đang làm chẳng ra sao, chỉ muốn phá hết đi làm cái khác. Nhưng tâm lý ấy là sai lầm, đặc biệt sai lầm khi ta đang trong quá trình tiết kiệm.

Bởi vì trong quá trình làm việc bất kì việc gì, bao gồm cả việc tiết kiệm, đều sẽ cần thời gian, giống như “Kiến tha lâu cũng đầy tổ” vậy. Chắc chắn mình không tránh khỏi cảm giác “Tiết kiệm lâu quá, mãi mới được 1 xíu tiền”. Nhưng mình cũng buộc phải kiên nhẫn đi qua thời điểm đó. Bởi đã biết mục tiêu rồi, cứ vậy mà làm, rồi bẵng đi 1 thời gian, đủ lâu đến mức mình quên luôn việc đếm thành quả, bỗng 1 ngày nhìn lại, nhận ra mình đã đi rất xa, và cái tổ của mình cũng đầy lên rồi.

Liệu cơm gắp mắm

Điều quan trọng để vừa chi tiêu vừa tiết kiệm là chọn lọc nhu cầu hay chính là biết “Liệu cơm gắp mắm”. Cái gì là thứ cần phải mua, trong đó, món nào cần mua sớm, món nào mua muộn hơn? Hay cái gì là thứ mình thích đơn thuần, mua được thì vui, còn không thì vẫn có thể thoả mãn với những gì đang có.

Chọn lọc nhu cầu của bản thân giúp mình đưa ra quyết định mua sắm đúng đắn hơn là để cảm xúc chi phối. Đặc biệt hơn, quá trình liệu cơm gắp mắm ấy cũng là một phép thử để mình biết, mình có thực sự muốn có được món đồ ấy hay không?

“Dù ai nói ngả nói nghiêng, lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân”

Điều tiếp theo tôi chọn một câu ca dao vô cùng quen thuộc rằng “Dù ai nói ngả nói nghiêng, lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân”

Vì sao lại phải vững lòng? Bởi chúng ta dễ bị dẫn dắt bởi những nội dung bán hàng tràn lan trên mạng xã hội. Đâu đâu cũng có người nói với cậu rằng - Bạn cần phải mua món này nè, bạn cần phải tiêu tiền vào chỗ kia đi.

Nhưng cần hay không, không phải do người bán nói, mà là tự bản thân mình quyết định. Chỉ có mình biết nhu cầu của mình ra sao, hoàn cảnh của mình có phù hợp hay không, đặc biệt là mình có thực sự muốn có nó hay không. Vậy nên, hãy cẩn thận với những nội dung trên mạng, đừng tiêu tiền vì bất kì lý do gì, ngoài nhu cầu của bản thân mình.

“Mềm quá thì yếu, cứng quá thì gãy”

Cuối cùng thì, sau tất cả những điều học được từ kinh nghiệm của các cụ ta đi trước, chúng ta sẽ tổng kết lại bằng câu “Mềm quá thì yếu, cứng quá thì gãy”.

Tôi muốn nói rằng, việc áp dụng bất kì cách tiết kiệm hay chi tiêu nào đều nên có sự linh hoạt, không thể quá hà khắc và cứng nhắc. Bởi việc tạo ra áp lực lớn cho bản thân chỉ gây phản tác dụng, khiến cuộc sống trở nên quá vất vả, hoặc quá mệt mỏi. Dẫu sao, sống phải vui chứ đúng không? Ý nghĩa của việc tiết kiệm là chuẩn bị cho một tương lai tốt đẹp hơn, không phải là biến hiện tại trở nên khổ sở hơn.

Vì vậy, tôi mong, cậu sẽ luôn tin tưởng bản thân, đặt bản thân làm trung tâm của mọi sự cố gắng. Rồi sau đây, cậu có thể quên hết những gì tôi đã chia sẻ, lúc ấy hãy chỉ nhớ cảm xúc, chiêm nghiệm của riêng cậu mà thôi.

Chúng ta sẽ cùng cố gắng! Chắc chắn làm được nhé!

Thương gửi cậu, từ Thu.